විදේශ විනිමය වෙළෙඳපොළ තුළ මෑත කාලීනව ඇතිවූ ඇතැම් ප්‍රවණතා හේතුවෙන් ගැටලු කිහිපයක් උද්ගත වී ඇති බව ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව පවසයි.
නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව පෙන්වා දෙන්නේ, රේගුව විසින් වාර්තා කරන එක්සත් ජනපද ඩොලර් මිලියන 985ක මාසික සාමාන්‍ය අපනයනවලට සාපේක්ෂව බැංකු විසින් වාර්තා කරන ලද රට වෙත ලැබී ඇති අපනයන ඉපැයීම්වල මාසික සාමාන්‍ය එක්සත් ජනපද ඩොලර් මිලියන 640ක් පමණ වන බවය.
මෙම අගයන් දෙක අතර එක්සත් ජනපද ඩොලර් මිලියන 345ක පරතරයක් පෙන්නුම් කෙරේ.
මහ බැංකුව ප්‍රශ්න කරන්නේ, මෙම නිරීක්ෂණය අපනයනකරුවන් සිය අපනයන ඉපැයීම් සියයට සියයක් රට වෙත රැගෙන ආයුතු බවට වන නියාමනයට අනුකූල වන්නේ ද යන බරපතළ ප්‍රශ්නය මතු කරන බවය.
මෙම පසුබිම තුළ, විශේෂයෙන් වසංගතය ආශ්‍රිත පීඩන හේතුවෙන් විදේශ විනිමය ලැබීමේ අනෙකුත් ප්රධාන මාර්ග මත අයහපත් බලපෑම් ඇතිවීමත් සමග ගැටලුකාරී තත්ත්වය මතුවී ඇති බව මහ බැංකුව සඳහන් කරයි.
විදේශීය අංශයේ ස්ථායීතාව සහ සමස්ත මූල්‍ය පද්ධතියේ ස්ථායීතාව සඳහා අපනයන ඉපැයීම් රට වෙත ගෙන්වා ගැනීමේ හා එම මුදල් ශ්‍රී ලංකා රුපියල්වලට පරිවර්තනය කිරීමේ වැදගත්කම පිළිබඳව නිවේදනය කරමින් මහ බැංකුව මේ බව පෙන්වා දෙයි.
වසංගතයෙන් බලපෑමට ලක් වූ 2020 වසරට සාපේක්ෂ ව, 2021 වසරේ දී ශ්‍රී ලංකාවේ වෙළෙඳ අපනයන අංශය සැලකිය යුතු වැඩිදියුණු වීමක් පෙන්නුම් කර තිබේ. නවතම රේගු දත්තවලට අනුව, 2020 වසරේ එක්සත් ජනපද ඩොලර් මිලියන 837ක් වූ අපනයන ඉපැයීම්වල මාසික සාමාන්‍ය අගයට සාපේක්ෂ ව 2021 වසරේ අගෝස්තු මාසයෙන් අවසන් වූ මාස අට තුළ අපනයන ඉපැයීම්වල මාසික සාමාන්‍යය එක්සත් ජනපද ඩොලර් මිලියන 985ක් වූ අතර, 2021 වසරේ ජූනි – අගෝස්තු කාලය තුළ අපනයන ඉපැයීම්වල මාසික සාමාන්‍යය එක්සත් ජනපද ඩොලර් මිලියන 1,064ක් විය. ශ්‍රී ලංකාව ඇතුළු බොහෝ රටවල විශාලතම විදේශ විනිමය උපයන්නා (විවිධ නිෂ්පාදනවලින් සමන්විත) වෙළෙඳ භාණ්ඩ අපනයන අංශය වන බැවින් මෙය අගය කළ හැකි ප්‍රවණතාවකි.
1977 වසරේ සිට සෑම වසරක ම ශ්‍රී ලංකාවේ වෙළෙඳ හිඟයක් පැවති අතර, වෙළෙඳ භාණ්ඩ ආනයන සහ අපනයන අතර පරතරය, සාමාන්‍යයෙන් විදේශීය ජංගම ගිණුම වෙත වූ වෙනත් ලැබීම් (සංචාරක හා වෙනත් සේවා ලැබීම් සහ විදේශ සේවා නියුක්තිකයන්ගේ ප්‍රේෂණ වැනි) හා මූල්‍ය ලැබීම් (ආයෝජන සහ ණය ගැනීම් වැනි) මගින් මුල්‍යයනය කෙරෙයි.
මෙම පසුබිම තුළ, විශේෂයෙන් වසංගතය ආශ්‍රිත පීඩන හේතුවෙන් විදේශ විනිමය ලැබීමේ මෙවැනි අනෙකුත් ප්රධාන මාර්ග මත අයහපත් බලපෑම් ඇති වීමත් සමඟ, විදේශ විනිමය වෙළෙඳපොළ තුළ මෑත කාලීන ව වූ ඇතැම් ප්‍රවණතා හේතුවෙන්, පහත විස්තර කෙරෙන පරිදි ගැටලු කිහිපයක් උද්ගත ව තිබේ:
press_20210927_repatriation_and_conversion_of_export_proceeds_s